Krith

U ruikt styreen... wat nu?
In de omgeving van een polyesterfabriek of bij werkzaamheden met polyester komt meestal styreen vrij. Dat is een stof met de typische zoetige geur van polyester. Omdat deze doordringende geur van styreen heel goed te ruiken is, zult u hiervan enige overlast kunnen hebben. Misschien maakt u zich wel zorgen.

Help, ik ruik styreen!
Styreen is een stof die al bij zeer lage concentraties te ruiken is. De zoetige gaslucht is al te ruiken als de stof in de lucht nog maar nauwelijks te meten is.
Je kunt styreen al ruiken vanaf 0,08mg/m3. Volgens de Nederlandse regelgeving is 107 mg/m3 styreen (dus meer dan 1000 keer zoveel), nog steeds een veilige hoeveelheid om dagelijks gedurende 8 uur per dag in te werken. Het is dus geen wonder dat het al heel snel te ruiken is.

Wat moet ik doen als ik styreen ruik?
Hoewel de concentratie styreen buiten de werkplaats vaak nog maar nauwelijks te meten zal zijn, kan de geur toch overlast bezorgen. Het beste is om de ramen of hoger geplaatste ventilatieopeningen open te zetten en de deur dicht. Styreen is zwaarder dan lucht, dus bij weinig wind zal er laag bij de grond meer styreen aanwezig zijn dan op raamhoogte.

Is styreen gevaarlijk?
Styreen is een chemisch oplosmiddel. En dus moet je er altijd verstandig mee omgaan. Bij zeer hoge concentraties kan styreen de longen aantasten, maar zulke concentraties komen in normale situaties zelfs vlak bij de werkzaamheden niet voor.
Bij hoge concentraties werkt de stof irriterend op de ogen, de huid en ademhalingsorganen. Bij werkzaamheden zullen buiten het bouwterrein dergelijke hoge concentraties echter ook niet voorkomen. De vrijkomende styreen zal zich dermate snel in de lucht verspreiden dat de concentraties in uw omgeving niet echt gevaar kunnen opleveren. Zeker omdat de blootstelling voor u incidenteel is, en dus niet dag in dag uit zoals bij de werknemers die er mee werken.
Vaak is de geur van styreen niet prettig, ook al is het dus niet echt gevaarlijk. Voor sommige mensen zelfs zo onprettig dat er geklaagd wordt over hoofdpijn en misselijkheid. Wetenschappelijk is dit niet helemaal verklaarbaar, want allerlei testen wijzen hier niet op. Ook de werknemers in de polyesterindustrie die er dagelijks mee te maken hebben, hebben hier nooit last van. Het is altijd makkelijk om het dan maar op een psychologisch verschijnsel te gooien, maar in dit geval lijkt het er inderdaad wel op.
In de werkplaats zelf kan de concentratie bij bepaalde werkzaamheden wel vrij hoog zijn. In sommige gevallen, bijvoorbeeld in besloten ruimtes of als er slechte ventilatie is zullen de werknemers gasmaskers dragen. Zeker omdat deze werknemers bij herhaalde en jarenlange te hoge blootstelling allerlei ziektes aan zenuwstelsel en stoornissen in spierfuncties kunnen krijgen.

Is styreen kankerverwekkend?
Het is meestal niet moeilijk te bewijzen dat een bepaalde stof wel kankerverwekkend is. Maar bewijzen dat een stof niet kankerverwekkend is, is vaak heel moeilijk. Styreen is zo'n lastige stof. Vrijwel alle officiele onderzoeken geven aan dat het geen probleem vormt. Maar er zijn ook onderzoeken die geen duidelijk uitsluitsel geven. De EPA (het belangrijke Amerikaanse instituut waarop de Amerikaanse regelgeving gebaseerd is) zegt bijvoorbeeld dat het niet-kankerverwekkend is. De Chemiekaarten (die gebruikt worden voor de Nederlandse regelgeving) is voorzichtiger en sluit het niet uit. Maar diezelfde chemiekaarten geven ook aan dat er tot 25 ppm voor werknemers die er dagelijks mee moeten werken geen probleem te verwachten is. Het lijkt er op dat styreen zelf niet kankerverwekkend is, maar styreenoxide wel. Styreenoxide is een instabiele stof die onder heel specifieke omstandigheden gevormd kan worden, maar die ook heel snel weer afgebroken wordt. Styreenoxide kan bijvoorbeeld gevormd worden bij de verbranding van tabak, maar daar kiest u over het algemeen zelf voor. Reden tot grote ongerustheid is er dus niet.

Wat moet ik doen in geval van een noodsituatie?
De vraag is goed, maar een echte noodsituatie is niet te verwachten. Zelfs als er bij u in de straat een tankauto met styreen leeg zou stromen, dan is er nog steeds geen acuut levensgevaar. Uiteraard is er dan wel sprake van een ernstig milieu-probleem en de stank zal enorm veel hinder geven. Ook ontstaat er een brandgevaarlijke situatie, want het brand ongeveer hetzelfde als diesel. Als u in de windrichting woont of werkt is het uiteraard beter om deuren en ramen te sluiten. En natuurlijk blijft u uit de buurt van de calamiteit zelf. Maar reden tot paniek is er zeker niet.
Mocht u zo dicht in de buurt van de calamiteit verblijven dat u last krijgt van duizeligheid of branderige ogen, ga dan dwars op de windrichting naar een plaats waar frisse lucht is. Na enige tijd zult u zonder blijvende schade zich al weer veel beter voelen.
Styreen is brandbaar. Bij brand geldt altijd dat u uit de buurt moet blijven en de rook niet moet inademen. Mocht u toch rook binnengekregen hebben, dan is zo snel mogelijk frisse lucht en vervolgens controle in het ziekenhuis altijd noodzakelijk. Maar dat geldt eigenlijk voor elke brand.

Een paar zaken uit de regelgeving.
De Nederlandse regelgeving stelt eisen aan concentratie en uitstoot van chemicalien, en dus ook van styreen. Nu zult u zelf geen geschikte meters hebben om het te meten, maar omhet verhaal compleet te maken toch maar een paar waardes:

andere benamingen voor styreen: ethenylbenzeen, fenyletheen, vinylbenzeen
Cas-Nr.:100-42-5
EG-nr.:601-026-00-0

Indeling:
R10-R20-R36/38
symbool: Xn
VN gevarenklasse 3
VN verpakkingsgroep III

Voor de Arbo:
De wettelijke grenswaarde (voorheen MAC-tgg waarde): 107 mg/m3 (=25 ppm)
MAC-C, MAC-H of MAC-15 zijn niet voorgeschreven.

Voor de emissie (volgens de Nederlandse Emissie Richtlijn, NER)
Styreen is geclassificeert als gO2
Daaruit volgt dat de bij een emissievracht van meer dan 0,5 kilo per uur de emissie eis 50 mg/m3 is.

Interventiewaarden voor opschalen van de rampenbestrijding:
LBW: 5000 mg/m3 (levensbedreigende waarde)
AGW: 1000 mg/m3 (alarmeringsgrenswaarde)
VRW: 10 mg/m3 (voorlichtingsrichtwaarde, gebaseerd op geur)

drempelwaarde geurhinder: 0,08 tot tot 8,1 mg/m3 (bron AIHA 1989)

Wat moet ik doen als ik vragen of twijfels heb?
Neem gerust contact met ons op. Wij kunnen niet alle geuroverlast voorkomen, maar ook vanuit onze persoonlijke ervaring met styreen en vanuit onze kennis met de regels op dit gebied kunnen wij uw vragen waarschijnlijk beantwoorden.